Jakie są konsekwencje odstąpienia od umowy przez zamawiającego z winy wykonawcy?

Wprowadzenie omawianego przepisu projektodawca uzasadniał następująco:
„Wprowadzenie proponowanej przesłanki wykluczenia wykonawcy jest uzasadnione faktem, iż niewykonanie zamówienia publicznego przez wykonawcę albo nienależyte jego wykonanie prowadzące do rozwiązania umowy bez uzyskania przez zamawiającego zakładanego świadczenia, tj. realizacji zamówienia publicznego zgodnie z umową zawartą po przeprowadzeniu postępowania w sprawie jego udzielenia, stanowi poważne naruszenie obowiązków wykonawcy wobec zamawiającego. Naruszenie to niesie bowiem za sobą liczne trudności dla zamawiającego związane m.in. z: niezrealizowaniem zadania publicznego w terminie, niebezpieczeństwem utraty środków finansowych, koniecznością zabezpieczenia inwestycji w okresie przejściowym do wyboru kolejnego wykonawcy oraz ponownym przeprowadzeniem postępowania w celu wyboru wykonawcy zamówienia, będącego - co należy podkreślić - już wcześniej przedmiotem postępowania przeprowadzonego zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. (…) Zamawiający w celu wykluczenia na podstawie proponowanej przesłanki nie musiałby wykazywać szkody wyrządzonej mu przez wykonawcę, gdyż zaistnienie okoliczności skutkujących rozwiązaniem, wypowiedzeniem lub odstąpieniem od umowy z powodu okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi wykonawca, mają charakter poważnych naruszeń zobowiązań przyjętych w umowie o zamówienie publiczne, które w zdecydowanej większości przypadków łączą się z wyrządzeniem zamawiającemu szkody lub koniecznością zapłaty przez wykonawcę - wysokiej w porównaniu z wartością umowy - kary umownej. Ponadto, z wykazaniem zaistnienia szkody związane są trudności dowodowe (podlegające zasadniczo ocenie sądu powszechnego na podstawie przepisów o postępowaniu cywilnym), jak również wielu zamawiających rezygnuje z dochodzenia przed sądem odszkodowania przewyższającego wartość kar umownych, zapłaconych dobrowolnie przez wykonawcę albo potrąconych z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.(…) Proponowany przepis jest zgodny z prawem unijnym, tj. dyrektywą klasyczną 2004/18/WE (art. 45 ust. 2 lit. d) oraz dyrektywą sektorową 2004/17/WE, które przewidują dopuszczalność wykluczenia każdego wykonawcy, który jest winny poważnego wykroczenia zawodowego, udowodnionego dowolnymi środkami przez zamawiającego. Poważne wykroczenie zawodowe stanowi bowiem niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia przez wykonawcę w związku z okolicznościami za które ponosi odpowiedzialność, skutkujące wypowiedzeniem umowy w sprawie jego realizacji przez zamawiającego. Dowodzenie tej okoliczności dowolnymi środkami będzie ciążyło na zamawiającym, który, w postępowaniu o udzielenie kolejnego zamówienia, oraz w ewentualnym postępowaniu odwoławczym przed KIO oraz skargowym przed sądem okręgowym, będzie zobowiązany do wykazania, iż odstąpił od umowy, gdyż nie była wykonywana lub była wykonywana nienależycie oraz, że za ten stan rzeczy odpowiedzialność ponosi wykonawca”.

W Państwa sytuacji sam fakt odstąpienia przez zamawiającego od umowy z powodu okoliczności, za które jako wykonawca ponoszą Państwo odpowiedzialność, zobowiązuje zamawiającego do wykluczenia Państwa z kolejnych prowadzonych przez niego postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.

Co więcej, jeżeli odstępującym od umowy był oddział, będzie Pan wykluczony ze wszystkich postępowań prowadzonych przez inne jednostki tej instytucji. Przesłanki wykluczenia nie zaistnieją natomiast w przypadku postępowań o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonych przez innych zamawiających.

Proszę pamiętać, że od czynności zamawiającego polegającej na wykluczeniu z postępowania przysługuje Państwu odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, która zbada skuteczność wykluczenia. Musicie jednak Państwo dysponować mocnymi argumentami i dowodami, aby uzasadnić, że odstąpienie od umowy przez zamawiającego było nieskuteczne, albo, że nie wynika z okoliczności, za które ponoszą Państwo odpowiedzialność. Od ewentualnego oddalenia odwołania przysługuje skarga do sądu. Wybierając tę drogę również można dochodzić swoich praw.

Na marginesie warto dodać, że Krajowa Izba Odwoławcza wystąpiła z końcem 2011 r. do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym, dotyczącym zgodności art. 24 ust. 1 pkt 1a uzp z dyrektywą unijną. Sprawa nie została jeszcze zbadana przez Trybunał.