Kara umowna - jak ją prawidłowo zapisać w umowie z kontrahentem?

Autor: Robert Krasnodębski

Dodano: 25 listopada 2009
Pytanie: W umowie z kontrahentem, którą zamierzam niebawem zawrzeć, chciałbym umieścić zapisy o zapłacie kary umownej w przypadku niewykonania umowy. W jaki sposób je sformułować, aby były dla mnie korzystne?
Odpowiedź:

Przede wszystkim warto pamiętać, że wyróżnia się cztery rodzaje kar umownych:

  1. wyłączna,
  2. kumulatywna,
  3. alternatywna,
  4. zaliczalna.
W zależności od wyboru rodzaju kary formułuje się stosowne zapisy w umowie.

Którą karę wybrać?

Zastrzeżenie w umowie za niewykonanie przez kontrahenta lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego samej kary pieniężnej - bez dodatkowych postanowień - to kara wyłączna. Odradzamy Ci, jako ewentualnemu wierzycielowi, takie rozwiązanie, gdyż pozbawia Cię ono możliwości dochodzenia odszkodowania w pełnej wysokości, tzn. ponad kwotę kary.

WAŻNE
Wyjątkowo, jeśli kontrahent umyślnie nie wykonał świadczenia zabezpieczonego karą wyłączną, możesz wnosić o odszkodowanie w pełnej wysokości. Pamiętaj jednak, że udowodnienie kontrahentowi winy umyślnej może być trudne.

Zauważ, że wszelkie inne rozwiązania niż kara wyłączna wymagają wyraźnych zapisów w umowie.

Najkorzystniejsza dla wierzyciela jest kara kumulatywna. W jej przypadku nie dość, że otrzymujesz od kontrahenta umówioną karną kwotę, to jeszcze masz prawo dochodzenia od niego odszkodowania w pełnej wysokości.

W umowie powinieneś zastrzec, że kara umowna ma charakter dodatkowy i niezależnie od jej zapłaty dłużnik ma obowiązek wyrównać w pełnej wysokości szkodę, którą poniosła spółka.

Na mocy odpowiedniej konstrukcji umowy możliwe jest także pozostawienie sobie wyboru: albo żądanie kary, albo żądanie odszkodowania - będzie to kara umowna alternatywna.

Możesz także umówić się z dłużnikiem, że niezależnie od kary umownej będziesz mógł dochodzić od niego odszkodowania w pełnej wysokości, a jednocześnie zobowiązujesz się do zaliczenia kwoty, którą otrzymasz, na poczet odszkodowania. To będzie kara umowna zaliczalna.

Przykłady zapisów umownych

1. Kara umowna wyłączna

„§ 10.1. Sprzedawca zobowiązuje się dostarczyć przedmiot umowy, o którym mowa w § 2 niniejszej umowy, do siedziby Kupującego do godz. 16.00, w dniu 1 lipca 2009 r. Za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w dostawie do siedziby Kupującego, włącznie z dniem faktycznej dostawy, Sprzedawca zapłaci Kupującemu karę umowną w wysokości 15.000 zł.”

Powyższy zapis, bez dodatkowych postanowień, powoduje powstanie kary umownej wyłącznej. Poniżej przedstawiamy zapisy umowne zmieniające charakter nakładanej na kontrahenta kary umownej.

2. Kara umowna kumulatywna

2. Strony uzgadniają, że w razie niedotrzymania terminu dostawy przedmiotu umowy, o którym mowa w pkt 1, Kupujący może dochodzić od Sprzedawcy zapłaty kary umownej, niezależnie od roszczenia o odszkodowanie za szkodę poniesioną przez Kupującego na skutek nieterminowego otrzymania zakupionego przedmiotu umowy. Kwota otrzymana z tytułu kary umownej nie wpływa na wysokość należnego odszkodowania (kara umowna kumulatywna).

3. Kara umowna alternatywna

„2. W razie niedotrzymania terminu dostawy przedmiotu umowy, o którym mowa w pkt 1, Kupujący ma prawo wedle swojego uznania dochodzić od Sprzedawcy zapłaty kary umownej, albo odszkodowania za szkodę poniesioną przez Kupującego na skutek nieterminowego otrzymania przedmiotu umowy. Wystąpienie o zapłatę kary umownej lub odszkodowania wyłącza prawo do wystąpienia o zapłatę z drugiego tytułu (kara umowna alternatywna).”

4. Kara umowna zaliczalna

„2. W razie niedotrzymania terminu dostawy przedmiotu umowy, o którym mowa w pkt 1, Kupujący może dochodzić od Sprzedawcy zapłaty kary umownej oraz odszkodowania za szkodę poniesioną przez Kupującego na skutek nieterminowego przedmiotu umowy. W przypadku gdy wysokość odszkodowania przekroczy wysokość kary umownej, Kupujący dokona odpowiedniego zaliczenia kwoty uzyskanej tytułem kary umownej na poczet należnego odszkodowania (kara umowna zaliczalna).”

Autor:

Robert Krasnodębski, radca prawny, doradca podatkowy

Tekst opublikowany: 

25 listopada 2009 r.

Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz