Przekonaj się, z jakich przyczyn można rozwiązać spółkę

Przesłanki rozwiązania spółki z o.o. wymieniono w art. 270 Kodeksu spółek handlowych (dalej: ksh). Są to:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,
• uchwała wspólników,
• ogłoszenie upadłości lub
• inne zdarzenia przewidziane prawem.

Trzeba przy tym podkreślić, że samo wystąpienie jednej z przesłanek nie powoduje jeszcze automatycznego rozwiązania spółki. Wchodzi ona natomiast wtedy w fazę likwidacji, podczas której następuje zmiana zasad jej funkcjonowania. Spółka zachowuje nadal osobowość prawną, jednak konieczne jest rozpoczęcie w stosunku do niej postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego. Przestaje funkcjonować dopiero z chwilą wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego.

Jedną z przyczyn rozwiązania spółki z o.o. są zdarzenia przewidziane w jej umowie. O tym, jakie dokładnie to będą okoliczności decyduje tylko i wyłącznie wola wspólników. Ich wystąpienie będzie podstawą wszczęcia postępowania likwidacyjnego. W takim przypadku nie ma konieczności, aby wspólnicy dodatkowo podejmowali uchwałę w przedmiocie rozwiązania spółki. Wystarczające jest samo zaistnienie przesłanek przewidzianych w umowie.

Jako przykład zdarzenia, w wyniku którego następuje umowne rozwiązanie spółki z o.o., można wskazać:

• upływ czasu, na jaki umowa została zawarta,
• zrealizowanie celu spółki określonego w umowie,
• brak możliwości zrealizowania celu, dla którego spółka została utworzona,
• utrata koncesji lub zezwolenia na prowadzenie działalności określonego rodzaju,
• powstanie określonej straty w kapitale zakładowym,
• nieosiąganie zamierzonych zysków.

Kolejną przyczyną rozwiązania spółki z o.o. może być podjęcie przez jej wspólników uchwały w tym zakresie. Motywy podjęcia tego typu decyzji mogą być różne. Najczęściej chodzi jednak o niemożność dojścia do porozumienia w zakresie dalszego funkcjonowania spółki. Inną przyczyną może być wystąpienie zdarzenia określonego w art. 233 ksh. Chodzi o sytuacje, w której bilans spółki sporządzony przez zarząd lub inny organ do tego upoważniony wykaże stratę przewyższającą sumę kapitału zakładowego, kapitałów rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego. W takim wypadku zarząd jest zobowiązany do niezwłocznego zwołania zgromadzenia wspólników, na którym zostanie podjęta decyzja odnośnie dalszego istnienia spółki. Będzie to albo uchwała o jej dalszym funkcjonowaniu, albo o rozwiązaniu.

Podjęcie przez wspólników uchwały o przeniesieniu siedziby za granicę wywołuje taki sam skutek prawny, jak podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki. Wynika to z faktu, że zgodnie z krajowymi przepisami spółka może mieć tylko jedną siedzibę; co więcej - siedziba musi znajdować się na terytorium Polski. Podjęcie uchwały w przedmiocie jej przeniesienia oznacza w konsekwencji konieczność przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego spółki w Polsce i ponowne jej utworzenie za granicą - w oparciu o przepisy obowiązujące w danym kraju. Jest to regulacja ograniczająca swobodę przedsiębiorczości. Uniemożliwia ona przeprowadzenie transgranicznego przekształcenia spółki, polegającego na zmianie jej formy prawnej z zachowaniem dotychczasowego bytu, czyli z tzw. zasadą kontynuacji działalności. Z powodu takich uregulowań, jeżeli chcielibyśmy przenieść działalność na terytorium innego kraju, wtedy spółka musi ponieść większe koszty.

Warto przy tym podkreślić, że przy podejmowaniu uchwał o rozwiązaniu lub przeniesieniu siedziby spółki za granicę należy zachować szczególną formę. Mianowicie muszą one zostać stwierdzone protokołem sporządzonym przez notariusza. W przeciwnym razie tego typu uchwała będzie nieważna z mocy prawa. Wyjątek od tej reguły stanowi sytuacja, w której spółka z o.o. została założona za pośrednictwem formularza. W takim przypadku uchwałę o jej rozwiązaniu można podjąć przy użyciu wzorca i opatrzyć przez wszystkich wspólników:

• bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub
• podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Następną przesłanką rozwiązania spółki z o.o. jest ogłoszenie jej upadłości. Następuje to w sytuacji, gdy stanie się niewypłacalna, czyli:

• nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych,
• jej zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jej majątku, a ten stan utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.

Pamiętajmy, że z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki może wystąpić także jeden z jej wierzycieli.

Kodeks, jako jedną z przyczyn rozwiązania spółki z o.o., wskazuje również inne zdarzenia przewidziane prawem. Jest to kategoria bardzo niedoprecyzowana. Przyjmuje się jednak, że zdarzenia te mogą wynikać z decyzji organu administracyjnego lub z orzeczenia sądu. Jako przykład możemy tutaj wskazać orzeczenie sądowe wydane przez sąd powszechny w przypadku gdy:

• nie zawarto umowy spółki,
• określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem,
• umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów,
• wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

Jedną z innych przyczyn rozwiązania spółki z o.o. jest także wydanie w tym zakresie orzeczenia przez sąd, w trybie art. 271 ksh. Przede wszystkim może to nastąpić w przypadku gdy osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki. Z problemem niemożności osiągnięcia celu spółki najczęściej mamy do czynienia, gdy została ona powołana w celu prowadzenia działalności w bardzo wąskim zakresie. Przykładowo, spółkę założono dla prowadzenia przedsiębiorstwa zajmującego się świadczeniem usług w zakresie ochrony osób i mienia, ale nie udało się uzyskać w tym celu koncesji.

Z kolei jako przykład innych ważnych przyczyn wywołanych stosunkami wewnątrz spółki można wskazać:

• brak możliwości podejmowania uchwał z powodu braku porozumienia pomiędzy wspólnikami,
• naruszenie uprawnień niektórych wspólników.

Trzeba przy tym podkreślić, że istnienie konfliktu pomiędzy wspólnikami nie jest jeszcze podstawą rozwiązania spółki za pośrednictwem sądu. Konflikt musi w sposób istotny i trwały wpływać na funkcjonowanie spółki, jej stosunku lub uprawnienia wspólników. Jednorazowy brak możliwości podjęcia uchwały nie będzie więc w tym przypadku wystarczający do skorzystania z trybu przewidzianego w art. 271 ksh

Jeżeli dojdzie już do wszczęcia takiego postępowania, sąd analizuje nie tyle zachowania poszczególnych wspólników czy rozstrzyga, która z wizji dalszej działalności spółki jest dla niej korzystniejsza, dokonuje natomiast obiektywnej oceny sytuacji z punktu widzenia możliwości osiągnięcia przez spółkę jej celu oraz możliwości dalszego prawidłowego funkcjonowania. Warto podkreślić, że pojęcie „prawidłowego funkcjonowania” nie zawsze będzie tożsame z akceptowanym przez większość wspólników dalszym modelem rozwoju działalności spółki.

Drugim przypadkiem, w którym sąd może zastosować rozwiązanie spółki w trybie art. 271 ksh, jest okoliczność, gdy działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu. Z żądaniem rozwiązania spółki może wtedy wystąpić oznaczony w odrębnej ustawie organ państwowy.

Zaistnienie przesłanek rozwiązania spółki i wszczęcie postępowania likwidacyjnego szczęśliwie nie oznacza jeszcze, że spółka będzie zmuszona do zakończenia swojej działalności. Wspólnicy mogą - na podstawie art. 273 ksh - podjąć uchwałę o jej dalszym istnieniu. Mają na to termin do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. Co ważne, uchwałę trzeba podjąć jednogłośnie, przy czym w głosowaniu nad nią muszą brać udział wszyscy wspólnicy.

Omawiane rozwiązanie nie jest jednak możliwe w dwóch sytuacjach:

• kiedy z żądaniem rozwiązania spółki wystąpił niebędący wspólnikiem członek organu spółki lub organ oznaczony w odrębnej ustawie,
• występują poważne braki w umowie, o których mowa w art. 21 ksh, np. nie zawiera ona postanowień dotyczących kapitału zakładowego.

Jak widać, przyczyn rozwiązania spółki z o.o. może być całkiem sporo. Od dobrowolnej uchwały podjętej w tym zakresie po niewypłacalność. Warto wiedzieć, jakie procedury szczególne obowiązują w każdej z ww. sytuacji, aby w przyszłości uniknąć niepotrzebnych komplikacji.