W ostatniej części artykułu poświęconego firmie i jej ochronie omówione zostaną przysługujące poszkodowanym przedsiębiorcom roszczenia oraz sposób ich sądowego dochodzenia z rozróżnieniem na uprawnienia wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz Kodeksu cywilnego.
W razie popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji w postaci posługiwania się cudzym oznaczeniem przedsiębiorstwa przedsiębiorca, którego interes został nim zagrożony lub naruszony (wystarczająca jest zatem już sama możliwość powstania szkody, nawet jeżeli finalnie do niej nie dojdzie), może żądać:
Z kolei w przypadku naruszenia prawa do firmy, Kodeks cywilny przyznaje przedsiębiorcy roszczenia o:
Podsumowując, w przypadku obu opisanych naruszeń, nie tylko roszczenia przysługujące poszkodowanym są zbliżone, ale także stosuje się tożsamy sposób wyznaczenia sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
- zaniechania posługiwania się danym oznaczeniem,
- usunięcia skutków niedozwolonych działań (np. przez usunięcie nielegalnie używanych oznaczeń z lokalu, biura, towarów itp.),
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. w prasie),
- naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych - oznacza to, że powód zobowiązany jest do wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego: jego winy, wysokości szkody, a także związku przyczynowego pomiędzy zawinionym zachowaniem pozwanego i powstałą u powoda szkodą,
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści - w tym wypadku również konieczne jest wykazanie ich wysokości oraz faktu nielegalnego używania oznaczenia,
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony,
- sąd, na wniosek, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.
Z kolei w przypadku naruszenia prawa do firmy, Kodeks cywilny przyznaje przedsiębiorcy roszczenia o:
- żądanie zaniechania naruszenia, chyba że nie jest ono bezprawne - czyli osoba posługująca się cudzą firmą ma na to zgodę,
- usunięcia jego skutków,
- złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie,
- naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej,
- wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia (np. dochodu z klientów pozyskanych w ten sposób).
Podsumowując, w przypadku obu opisanych naruszeń, nie tylko roszczenia przysługujące poszkodowanym są zbliżone, ale także stosuje się tożsamy sposób wyznaczenia sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
Podstawa prawna: art. 4310 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Autor: Michał Koralewski, radca prawny