Egzekucja należności w walucie obcej - poznaj zasady

Zasada realnej waluty oznacza, że wierzyciel otrzyma wyegzekwowane przez komornika sądowego kwoty w walucie zastrzeżonej w kontrakcie. Dotychczas komornik, egzekwując nawet roszczenie wyrażone w walucie obcej przeliczał je na złote i w tej postaci wypłacał wierzycielowi. Ze względu na częste wahania kursów walut oraz stosowane przez sprzedawców walut spready walutowe (różnice w kursach kupna i sprzedaży), tego typu przeliczenie mogło być niekorzystne dla wierzyciela.

Zastosowanie jednego ze wskazanych sposobów egzekucji wierzytelności w walucie obcej zależy jednak od konstrukcji konkretnej umowy, z której wynika dane roszczenie. Chodzi mianowicie o to, czy kontrakt przewiduje, że płatność może nastąpić wyłącznie w danej walucie obcej, czy też dopuszcza płatność w kilku walutach. W tym pierwszym przypadku wierzyciel występujący z pozwem o zapłatę w walucie obcej powinien wskazać w treści pozwu, aby sąd w wyroku uwzględniającym powództwo zastrzegł, że spełnienie objętego pozwem roszczenia może nastąpić wyłącznie w walucie obcej. Brak takiego zastrzeżenia, nawet jeżeli wyrok opiewa na kwoty wyrażone w obcej walucie, nie pozwoli na skorzystanie z zasady realnej waluty. Innymi słowy, aby oczekiwać, że komornik wypłaci wierzycielowi należność w walucie obcej, trzeba spełnić łącznie dwa warunki:

• z umowy wynika, że świadczenie pieniężne może być spełnione wyłącznie w walucie obcej,
• tożsame zastrzeżenie znajduje się w treści orzeczenia sądowego.

W takim przypadku komornik, wszczynając egzekucję wyznacza dłużnikowi tygodniowy termin do wskazania banku, w którym komornik będzie kupować walutę obcą za kwoty wyegzekwowane od dłużnika w walucie polskiej (np. ze sprzedaży jego mienia, ze środków w walucie polskiej zajętych na rachunkach bankowych). Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu organ egzekucyjny wzywa wierzyciela do wskazania banku w terminie tygodniowym. Jeżeli dłużnik albo wierzyciel nie wskażą banku, wskazanie banku należy do organu egzekucyjnego. Przy czym bankiem wskazanym przez wierzyciela albo organ egzekucyjny nie może być wierzyciel - to zastrzeżenie dotyczy oczywiście tych przypadków, w których wierzycielem występującym do komornika jest bank.

Jedynym przypadkiem gdy kwoty w walucie obcej będą nadal przeliczane na złote jest przypadek prowadzenia egzekucji z nieruchomości względem tego samego dłużnika przez kilku wierzycieli. W takiej sytuacji komornik sporządza plan podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Świadczenie pieniężne w walucie obcej jest uwzględniane w tym planie według waluty obcej przeliczonej na walutę polską według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia sporządzenia planu podziału.

Jak natomiast wygląda egzekucja, gdy omawiane warunki nie są spełnione? Jeżeli tytuł wykonawczy obejmuje świadczenie pieniężne w walucie obcej bez wspomnianego zastrzeżenia, wtedy komornik przelicza zasądzoną kwotę na walutę polską według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządzono - na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.

Jeżeli komornik zajmie walutę obcą u dłużnika, sprzedaje ją bankowi. Komornik wyznacza wtedy dłużnikowi tygodniowy termin do wskazania banku. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu komornik wzywa wierzyciela do wskazania banku w tygodniowym terminie. Jeżeli dłużnik albo wierzyciel nie wskażą banku, wskazanie banku należy do komornika. Bankiem wskazanym przez wierzyciela albo komornika nie może być wierzyciel. Jeżeli natomiast zajęto rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej, bank przekazuje komornikowi należność w walucie polskiej przeliczonej według kursu kupna waluty obcej, w której prowadzony jest rachunek, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu przekazania należności komornikowi.

Jak wynika z porównania obu rodzajów egzekucji należności pieniężnej zasądzonej w walucie obcej, jej efekt dla wierzyciela będzie różny. To będzie się przekładać na uzyskaną wysokość zaspokojenia roszczenia w toku egzekucji. Jeżeli zatem wierzycielowi zależy na otrzymaniu świadczenia w walucie obcej, należy wyrazić to wprost w umowie, a także zadbać o właściwą treść orzeczenia sądowego. W tym ostatnim musi się bowiem znaleźć zastrzeżenie, że spełnienie zasądzonego świadczenia nastąpi wyłącznie w walucie obcej.