Ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, zwana potocznie nową ustawą kominową, zmieniła zasady kształtowania wynagrodzeń członków organów w spółkach, w których przynajmniej jeden z niżej wymienionych podmiotów posiada udziały albo akcje Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, państwowe i komunalne osoby prawne. Niejako przy okazji wprowadzono również zmiany w Kodeksie spółek handlowych (dalej: ksh). Co ważne, zmiany dotyczą wszystkich spółek kapitałowych. Przekonajmy się, na czym polegają wprowadzone zmiany.
Celem zmian jest uporządkowanie oraz jasny podział kompetencji w zakresie ustalania wynagrodzeń członków zarządu oraz członków rad nadzorczych w spółkach z o.o. i spółkach akcyjnych. Ponieważ jednak w przypadku spółek akcyjnych już wcześniej istniały stosowne przepisy (art. 378, art. 392 ksh), zmiany w większej części dotyczyły spółek z o.o. Wprowadzono je nowo dodanymi przepisami art. 2031 ksh - w odniesieniu do członków zarządu oraz art. 2221 ksh - w odniesieniu do członków rad nadzorczych.
Członkowie zarządu
W odniesieniu do członków zarządu nowe przepisy przewidują, że uchwała wspólników będzie mogła ustalać zasady:
- wynagradzania członków zarządu, w szczególności maksymalną wysokość wynagrodzenia,
- przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.
Ważne! Dodanie 9 września 2016 r. nowych przepisów do ksh nie przekreśliło dotychczasowych metod ustalania wynagrodzenia członków organów spółek kapitałowych. Wspólnicy mogą bowiem ustalić w drodze uchwały stosowne zasady wynagradzania tych osób, nie mają jednak takiego obowiązku. Nadal więc będzie możliwe ustalenie wynagrodzenia wprost w uchwale o powołaniu członka zarządu lub rady nadzorczej.
Nie ma również przeszkód, aby wynagrodzenie określić wprost w umowie spółki. Taki sposób kształtowania wynagrodzeń jest jednak niekorzystny, ponieważ każda jego zmiana będzie wymagała zmiany umowy spółki. To natomiast oznacza nie tylko konieczność poniesienia związanych z tym kosztów, ale także odsunięcie w czasie uchwalonej podwyżki - umowa spółki w zmienionym brzmieniu będzie bowiem obowiązywać dopiero od zarejestrowania zmiany w KRS.
Członkowie rad nadzorczych
Nieco więcej zmian w sposobie ustalania wynagrodzenia dotyczy członków rad nadzorczych spółek z o.o. Podstawową zasadą jest fakultatywność takiego wynagrodzenia - członkom rady nadzorczej można zatem przyznać wynagrodzenie. Taki zapis wprost sugeruje, że funkcję członka rady nadzorczej można piastować także nieodpłatnie. Podobnie jak w przypadku członków zarządu, wynagrodzenie może określać umowa spółki lub uchwała wspólników. Najczęstszym sposobem pozostanie zatem nadal określanie pensji członka rady nadzorczej w uchwale wspólników o jego powołaniu.
Nowością jest natomiast przepis art. 2221 § 2 ksh, który stanowi, że członkom rady nadzorczej przysługuje zwrot kosztów związanych z udziałem w pracach rady. Przepis ten stanowi podstawę prawną do żądania stosownego zwrotu od spółki przez członka rady nadzorczej. Przyjmuje się jednak, że w umowie spółki albo uchwale wspólników jest możliwe wyłączenie tego uprawnienia, jeżeli członkowi rady nadzorczej przyznaje się wynagrodzenie. A zatem gdy wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji w radzie nadzorczej nie przysługuje, członka tego organu nie można pozbawić roszczenia o zwrot kosztów związanych z udziałem w jego pracach. Chodzi tu przy tym o zwrot kosztów bezpośrednich i koniecznych. Aby uniknąć sporu, warto określić poziom takiego zwrotu, względnie rodzaj wydatków, za które zwrot nie przysługuje.
W spółce akcyjnej natomiast zasady ustalania wynagrodzenia członków rady nadzorczej nie uległy zmianie. Uszczegółowiono natomiast kompetencje walnego zgromadzenia w zakresie określania zasad ustalania wynagrodzenia członków zarządu przez radę nadzorczą. Organ ten będzie mógł uchwalić: maksymalną wysokość wynagrodzenia, przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.
Nowością jest natomiast przepis art. 2221 § 2 ksh, który stanowi, że członkom rady nadzorczej przysługuje zwrot kosztów związanych z udziałem w pracach rady. Przepis ten stanowi podstawę prawną do żądania stosownego zwrotu od spółki przez członka rady nadzorczej. Przyjmuje się jednak, że w umowie spółki albo uchwale wspólników jest możliwe wyłączenie tego uprawnienia, jeżeli członkowi rady nadzorczej przyznaje się wynagrodzenie. A zatem gdy wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji w radzie nadzorczej nie przysługuje, członka tego organu nie można pozbawić roszczenia o zwrot kosztów związanych z udziałem w jego pracach. Chodzi tu przy tym o zwrot kosztów bezpośrednich i koniecznych. Aby uniknąć sporu, warto określić poziom takiego zwrotu, względnie rodzaj wydatków, za które zwrot nie przysługuje.
W spółce akcyjnej natomiast zasady ustalania wynagrodzenia członków rady nadzorczej nie uległy zmianie. Uszczegółowiono natomiast kompetencje walnego zgromadzenia w zakresie określania zasad ustalania wynagrodzenia członków zarządu przez radę nadzorczą. Organ ten będzie mógł uchwalić: maksymalną wysokość wynagrodzenia, przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.
Podstawa prawna: ustawa z 9 czerwca 2016 roku o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz.U. z 2016 r. poz. 1202).
Autor: Michał Koralewski, radca prawny