Dowiedz się, co się zmieniło w zasadach kształtowania wynagrodzenia członków organów spółek kapitałowych

Celem zmian jest uporządkowanie oraz jasny podział kompetencji w zakresie ustalania wynagrodzeń członków zarządu oraz członków rad nadzorczych w spółkach z o.o. i spółkach akcyjnych. Ponieważ jednak w przypadku spółek akcyjnych już wcześniej istniały stosowne przepisy (art. 378, art. 392 ksh), zmiany w większej części dotyczyły spółek z o.o. Wprowadzono je nowo dodanymi przepisami art. 203¹ ksh - w odniesieniu do członków zarządu oraz art. 222¹ ksh - w odniesieniu do członków rad nadzorczych.

W odniesieniu do członków zarządu nowe przepisy przewidują, że uchwała wspólników będzie mogła ustalać zasady:

• wynagradzania członków zarządu, w szczególności maksymalną wysokość wynagrodzenia,
• przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.

Dalsze kompetencje, np. w zakresie kwotowego określenia wysokości wynagrodzenia, wspólnicy mogą zaś nadal scedować na radę nadzorczą - jeżeli organ ten funkcjonuje w spółce z o.o. Niemniej, wynagrodzenie członków zarządu zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub innej umowy będzie określać organ albo osoba powołana uchwałą zgromadzenia wspólników do zawarcia umowy z członkiem zarządu. Oczywiście zarówno rada nadzorcza, jak również inny organ bądź osoba będą związane zasadami kształtowania wynagrodzenia określonymi w uchwale wspólników. Oznacza to, że tych podmiotów nie uprawniono do ustalania warunków wynagrodzenia sprzecznych z uchwałą (np. ustalenia wyższego wynagrodzenia aniżeli wynagrodzenie maksymalne określone w uchwale). Ich rolą będzie tylko doprecyzowanie wynagrodzenia oraz jego poszczególnych składników.

Nie ma również przeszkód, aby wynagrodzenie określić wprost w umowie spółki. Taki sposób kształtowania wynagrodzeń jest jednak niekorzystny, ponieważ każda jego zmiana będzie wymagała zmiany umowy spółki. To natomiast oznacza nie tylko konieczność poniesienia związanych z tym kosztów, ale także odsunięcie w czasie uchwalonej podwyżki - umowa spółki w zmienionym brzmieniu będzie bowiem obowiązywać dopiero od zarejestrowania zmiany w KRS.

Nieco więcej zmian w sposobie ustalania wynagrodzenia dotyczy członków rad nadzorczych spółek z o.o. Podstawową zasadą jest fakultatywność takiego wynagrodzenia - członkom rady nadzorczej można zatem przyznać wynagrodzenie. Taki zapis wprost sugeruje, że funkcję członka rady nadzorczej można piastować także nieodpłatnie. Podobnie jak w przypadku członków zarządu, wynagrodzenie może określać umowa spółki lub uchwała wspólników. Najczęstszym sposobem pozostanie zatem nadal określanie pensji członka rady nadzorczej w uchwale wspólników o jego powołaniu.

Nowością jest natomiast przepis art. 222¹ § 2 ksh, który stanowi, że członkom rady nadzorczej przysługuje zwrot kosztów związanych z udziałem w pracach rady. Przepis ten stanowi podstawę prawną do żądania stosownego zwrotu od spółki przez członka rady nadzorczej. Przyjmuje się jednak, że w umowie spółki albo uchwale wspólników jest możliwe wyłączenie tego uprawnienia, jeżeli członkowi rady nadzorczej przyznaje się wynagrodzenie. A zatem gdy wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji w radzie nadzorczej nie przysługuje, członka tego organu nie można pozbawić roszczenia o zwrot kosztów związanych z udziałem w jego pracach. Chodzi tu przy tym o zwrot kosztów bezpośrednich i koniecznych. Aby uniknąć sporu, warto określić poziom takiego zwrotu, względnie rodzaj wydatków, za które zwrot nie przysługuje.

W spółce akcyjnej natomiast zasady ustalania wynagrodzenia członków rady nadzorczej nie uległy zmianie. Uszczegółowiono natomiast kompetencje walnego zgromadzenia w zakresie określania zasad ustalania wynagrodzenia członków zarządu przez radę nadzorczą. Organ ten będzie mógł uchwalić: maksymalną wysokość wynagrodzenia, przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.